Choć może się to wydawać abstrakcyjne, nadanie rzekom osobowości prawnej jest praktyką stosowaną na całym świecie. Już w ponad 500 przypadkach uznano elementy przyrody za osoby prawne lub podjęto kroki w tym kierunku. Po raz pierwszy taki status otrzymała rzeka w Nowej Zelandii, a następnie dołączyły do niej między inymi rzeki w Indiach, Kanadzie, Kolumbii i Australii. W Europie nastąpiło to w Hiszpanii. Oddolna grupa wystąpiła z inicjatywą przyznania osobowości prawnej zagrożonej lagunie morskiej Mar Menor. 640 tysięcy Hiszpanów podpisało się pod projektem tej ustawy i dzięki temu w 2022 roku Mar Menor została uznana za osobę prawną.
Odra potrzebuje ochrony
Zanieczyszczenia środowiska i kryzys klimatyczny powodują, że środowisko nie zawsze jest w stanie poradzić sobie z działalnością człowieka, który niejednokrotnie przekracza granice możliwości systemów przyrodniczych. Przykładem jest rzeka Odra, której równowaga przyrodnicza została zachwiana, powodując wiele negatywnych konsekwencji zarówno dla środowiska, jak i osób, które korzystały z jej zasobów. W związku z nieskutecznością obecnie funkcjonującego systemu ochrony rzeki, dostrzega się potrzebę nadania jej osobowości prawnej, co umożliwi prawne występowanie w interesie ochrony jej zasobów.
Uniwersytet Łódzki podjął się inicjatywy przeprowadzenia dyskusji eksperckiej nad znaczeniem i zasadnością nadania rzece Odrze osobowości prawnej. Wymianie opinii i perspektyw towarzyszyć będzie projekcja filmu Ewy Ewart pt. „Do ostatniej kropli”. W czasie spotkania odbędzie się zbiórka podpisów pod projektem ustawy o uznaniu osobowości prawnej rzeki Odry.
Program wydarzenia
19.00-19.15 Powitanie i przedstawienie idei spotkania
19.15.-20.20 Pokaz filmu „Do ostatniej kropli”, reż. Ewa Ewart
20.20-21.30 Dyskusja panelowa
Prowadzenie:
- dr Joanna Drzewińska-Chańko, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŁ, inicjatorka wydarzenia
Osoby uczestniczące:
- dr hab. Krzysztof Pabis, profesor UŁ, Katedra Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Prorektor Uniwersytetu Łódzkiego ds. popularyzacji nauki i kształcenia;
- dr hab. Tomasz Jurczak, profesor uczelni, Kierownik Katedry UNESCO Ekohydrologii i Ekologii Stosowanej, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŁ, Pełnomocnik Rektora Uniwersytetu Łódzkiego do spraw polityki klimatyczno-środowiskowej;
- dr nauk prawnych Stanisław Kordasiewicz, Uniwersytet Warszawski, Wydział „Artes Liberales” – współautor ustawy Projekt ustawy – Osoba Odra i autor Uzasadnienia projektu ustawy – Osoba Odra do projektu ustawy nadającej osobowość prawną dla rzeki Odry
- dr Agata Rudnicka-Reichel, Wydział Zarządzania UŁ, Ekspertka ds. zrównoważonego rozwoju i ESG.
Wydarzenie jest otwarte, rejestracja nie jest wymagana.
Trwa zbieranie podpisów pod projektem ustawy
Osoba prawna – taki status może uzyskać rzeka na mocy obywatelskiego projektu ustawy. Aby projekt mógł trafić pod obrady Sejmu, konieczne jest zebranie co najmniej 100 tysięcy podpisów do końca kwietnia 2025 roku. Polskie prawo nie dopuszcza możliwości składania podpisów poparcia dla projektów obywatelskich drogą elektroniczną. Możliwe jest poparcie projektu ustawy tylko przez złożenie podpisu na specjalnie przygotowanym do tego formularzu. Można to zrobić odwiedzając punkt, który zbiera podpisy lub wydrukować formularz i odesłać go do siedziby Komitetu.
Podczas spotkania 21 marca w Łodzi będzie można złożyć taki podpis.
Więcej informacji na temat tej inicjatywy można znaleźć na stronie Fundacji Osoba Odra.
Materiał: Wydział Zarządzania UŁ, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŁ, Fundacja Osoba Odra
Redakcja: Agata Dawidowicz, Centrum Współpracy z Otoczeniem i Społecznej Odpowiedzialności Uczelni
