Badaczom przyznano finansowanie w ramach konkursu OPUS 27 NCN na realizację projektu naukowego pt. „Rola stref czystego transportu w kształtowaniu zachowań transportowych mieszkańców dużych ośrodków miejskich w Polsce”. Kierownikiem badań jest dr hab. Szymon Wiśniewski, prof. UŁ z Instytutu Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej WNG UŁ. W zespole badawczym znajduje się również dr Marta Borowska-Stefańska oraz dr Mariusz Lamprecht (WNG UŁ). Wysokość przyznanych środków to 817 254 zł.
Istotnym czynnikiem motywującym podjęcie badań jest m.in. luka badawcza. Dotychczasowe analizy skupiały się głównie na redukcji zanieczyszczeń, natomiast brak jest danych dotyczących długoterminowych zmian w zachowaniach transportowych
– podkreśla prof. Wiśniewski.
Co przyniosą analizy stref czystego transportu?
Jak wskazują naukowcy, głównym celem projektu jest analiza wpływu wprowadzenia Stref Czystego Transportu na zachowania transportowe mieszkańców wybranych miast Polski, takich jak Kraków i Warszawa. Projekt dostarczy cennych danych dla rozwoju zrównoważonego systemu transportowego oraz wsparcia proekologicznej polityki miejskiej. Badania mają być oparte na ankietach, danych z Inteligentnych Systemów Transportowych oraz analizie transportu zbiorowego.
Analizy mogą również przyczynić się do poprawy funkcjonowania transportu publicznego, minimalizacji wykluczenia transportowego oraz promowania zrównoważonego rozwoju miast.
Analiza porównawcza z międzynarodowymi praktykami ułatwi adaptację sprawdzonych rozwiązań, wspierając osiąganie celów klimatycznych na poziomie lokalnym i globalnym. Projekt ma także potencjał wzmocnienia dialogu między władzami, mieszkańcami i naukowcami, podnosząc świadomość ekologiczną oraz akceptację społeczną dla działań proekologicznych, co w dłuższej perspektywie przełoży się na poprawę jakości życia mieszkańców i ochronę środowiska. Wybrane miasta są także objęte międzynarodowymi programami wspierającymi działania na rzecz neutralności klimatycznej, co podkreśla ich znaczenie jako obszarów badawczych
– mówi prof. Wiśniewski.
Kolejnymi pytaniami, na które badacze chcieliby odpowiedzieć są:
1. Jak wprowadzenie stref niskiej emisji wpływa na zachowania transportowe mieszkańców?
Czy wprowadzenie stref niskiej emisji prowadzi do zmniejszenia liczby podróży, zmiany w sposobie planowania podróży oraz modyfikacji czasu spędzanego w centralnych obszarach miast? Jakie są konsekwencje tych zmian dla mobilności przestrzennej mieszkańców na co dzień, w tym w dni robocze i weekendy?
2. Jakie czynniki decydują o skuteczności stref niskiej emisji w modyfikowaniu zachowań transportowych?
Jak właściwości przestrzenne, funkcjonalne i społeczno-ekonomiczne miast oraz samych stref niskiej emisji wpływają na zmiany w zachowaniach transportowych mieszkańców? W jaki sposób cechy te mogą wzmacniać lub osłabiać skuteczność wprowadzanych regulacji?
3. W jaki sposób wprowadzenie stref niskiej emisji zmienia wybór środków transportu przez mieszkańców?
Do jakiego stopnia nowe regulacje wpływają na decyzje mieszkańców dotyczące korzystania z różnych środków transportu, takich jak transport publiczny, rowery, piesze przemieszczanie się czy samochody prywatne? Jakie są różnice w wyborach w zależności od motywacji podróży?
4. Jakie są przestrzenne i czasowe skutki wprowadzenia stref niskiej emisji na mobilność miejską?
W jakim zakresie zmieniają się przestrzenne wzorce mobilności mieszkańców oraz czasowe zróżnicowanie ruchu pojazdów i pasażerów w różnych porach tygodnia? Jakie są tego konsekwencje dla funkcjonowania miejskich systemów transportowych?
5. W jaki sposób strefy niskiej emisji wpływają na funkcjonowanie i organizację transportu publicznego?
Jakie zmiany zachodzą w wykorzystaniu transportu publicznego, jego organizacji oraz liczbie pasażerów w wyniku wprowadzenia stref? Czy istnieją potrzeby dalszych modyfikacji w funkcjonowaniu transportu zbiorowego, aby lepiej dostosować się do nowych warunków?
6. Jakie rekomendacje można sformułować na podstawie wyników projektu w celu wspierania proekologicznej polityki miejskiej?
Jakie wnioski dotyczące zarządzania mobilnością miejską można wyciągnąć z wyników badań? W jaki sposób wyniki te mogą wspierać lokalne władze w planowaniu i wdrażaniu polityk transportowych zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju i neutralności klimatycznej?